ضمير انعكاسي در تركي كلمه kendi هست كه به معني «خود» است. اين ضمير همراه با پسوند هاي مالكيت استفاده مي شود.
|
مفرد |
جمع |
||||||
|
Ben |
من |
kendim |
خودم |
Biz |
ما |
kendimiz |
خودمان |
|
Sen |
تو |
kendin |
خودت |
Siz |
شما |
kendiniz |
خودتان |
|
o |
او |
kendisi kendi |
خودش |
onlar |
آنها |
kendileri |
خودشان |
1- ضماير شخصي kişi adılları
|
شخص |
مفرد |
جمع |
||
|
اول |
ben |
من |
Biz |
ما |
|
دوم |
Sen |
تو |
Siz |
شما |
|
سوم |
o |
او |
onlar |
ايشان |
قاعده : پسوند هاي حالت اسمي مي توانند به ضمير متصل شوند.
ضماير ben و sen وقتي پسوند حالت جهتي ( a يا e ) به خود مي گيرند به ترتيب به bana و sana ( به جايbene و sene ) تبديل مي شوند.
فعل مركب با فعل كمكي etmek :
معادل فعل كمكي كردن در فارسي است.
|
Yardım etmek |
كمك كردن |
|
Tamir etmek |
تعمير كردن |
|
Bana yardım edebilir misin? |
مي تواني كمكم كني؟ |
در حالاتي كه با اضافه شدن فعل به اسم افتادگي مصوت يا توليد مصوت (از حوادث صوتي) صورت مي گيرد فعل مركب به صورت چسبيده نوشته مي شود.
|
Sabır+etmek : sabretmek |
صبر كردن |
|
Seyir+etmek : seyretmek |
تماشا كردن |
|
Zan+ etmek : zannetmek |
گمان كردن |
|
Günde iki saat televizyon seyrediyorum. |
هر روز دو ساعت تلويزيون تماشا مي كنم |
فعل بازگشتي (dönüşlülük) است يعني فعل به خود فاعل برمي گردد، به نوعي فاعل و مفعول يكي است. در تركي آذربايجاني نيز وجود دارد. در ترجمه فارسي شايد زياد مشخص نباشد ولي در كاربرد تركي آن فعلي كه با n آمده مشخص كننده اين حالت است.
|
süslemek |
تزيين كردن |
süslenmek |
خود را مزين كردن |
|
övmek |
ستايش كردن(ديگري را) |
övünmek |
مفتخر شدن، فخر كردن |
|
yıkamak |
شستن |
yıkanmak |
استحمام كردن، شستشو شدن |
-ıcı /-ici ; -ucu /-ücü
اسم فاعل مي‌سازد.
|
akmak |
جاري شدن |
akıcı |
روان |
|
yakmak |
سوزاندن |
yakıcı |
سوزان |
|
koşmak |
دويدن |
koşucu |
دونده |
|
sürmek |
راندن |
sürücü |
راننده |
|
satmak |
فروختن |
satıcı |
فروشنده |
|
almak |
گرفتن |
alıcı |
گيرنده، خريدار |
-sı/ -si ; -su/ -sü
قيد شباهت مي سازد :
Çocuksu (konuşmak) بچگانه صحبت كردن
Erkeksi davranmak مردانه رفتار كردن
1- مفهوم محبت، ترحم و تصغير به كلمه مي دهد.
Küçük + cük = küçücük خيلي كوچك
Kısacık خيلي كوتاه
2- اسامي گياه، حيوان، اندام و ابزار مي سازد :
Gelincik لاله، elmacık گونه (سيبك)، maymuncuk قفل‌بازكن
3- همراه اسم افراد مي آيد و مفهوم علاقه و محبت و كوچكي مي رساند.
Sevdacık yağmurda ıslanmış. سوداي بيچاره تو بارون خيس شده
اين پسوند همراه با پسوند مالكيت اول شخص در خطاب كردن زياد استفاده مي شود.
Sevgili anneciğim. (anne+cik+im) مادرجان عزيزم
Selmacığım سلماجونم