دوشنبه ۰۳ اردیبهشت ۰۳

آموزش دستور زبان تركي استانبولي

زبان تركي ، آموزش زبان تركي استانبولي ،فيلم آموزش زبان تركي استانبولي،كتاب آموزش زبان تركي،آموزش رايگان زبان تركي،آموزش تركي

هماهنگي صامت‌ها ( واكبري- بي‌واكي)‌در زبان تركي

۲,۸۴۴ بازديد

همان طور كه قبلا ديديم شد صامت‌ها (همخوان‌ها) به دو گروه واكبر و بي‌واك تقسيم مي‌شوند.

همخوانهاي بي‌واك : ç- f- h- k- p- s- ş- t

همخوانهاي واكبر : b- c- d- g- ğ- j- l- m- n- r- v- y- z

اگر كلمه‌اي به همخوان واكبر يا واكه ختم شود پسوندي كه بعد از آن مي‌آيد با همخوان واكبر آغاز مي‌شود و اگر به همخوان بي‌واك ختم شود پسوند با هخوان بي‌واك آغاز خواهد شد. به اين قانون هماهنگي همخواني (ünsüz uyumu) نيز گفته مي‌شود. براي مثال پسوند جايگاهي da/de با‌ توجه به هماهنگي واكه‌اي اصلي خود داراي دو حالت است و با توجه به هماهنگي همخوان‌ها دو حالت ta/te نيز وجود دارد.

واكبر 

بي‌واك

deniz-de

در دريا

beş-te

در پنج

yol-da

در راه

ağaç-ta

در درخت

 

 

Arkadaşım plaj-dan geliyor.

دوستم از ساحل مي آيد.

Ben her tür çiçek-ten hoşlanırım.

من از هر نوع گل خوشم مي‌آيد.

Zavallı çocuk üçüncü kat-tan düşmüş.

بچه بيچاره از طبقه سوم افتاده است.

Pencere-den yola bakıyorum.

از پنجره به راه نگاه مي‌كنم.


هماهنگي آوايي فرعي در دستور زبان فارسي

۲,۳۴۰ بازديد

هماهنگي آوايي (واكه‌اي/ مصوتي) فرعي (küçük ünlü uyumu)

اگر اولين هجاي كلمه‌اي داراي مصوت غيرمدور (a- ı- e- i) باشد در هجا‌هاي بعدي هم مصوت غيرمدور مي‌آيد (دو رديف اول جدول)، اگر هم اولين هجا داراي مصوت لب‌گرد (o- u- ö- ü) باشد هجاهاي بعدي هم مصوت تنگ-لب‌گرد يا غيرمدور-پهن خواهند داشت (دو ردويف دوم جدول). به اين قانون هماهنگي غيرمدوري-گردي (düzlük-yuvarlaklık uyumu) هم گفته مي شود.

مصوت هجاي قبلي 

مصوت هجاي بعدي

a- ı

a- ı

e- i

e- i

o- u

a- u

ö- ü

e- ü


براي مثال پسوند حالت مفعولي را بررسي مي كنيم كه چهار حالت دارد : ı- i- u- ü

el

el-i

دست را

 

kan

kan-ı

خون را

dil

dil-i

زبان را

 

kış

kış-ı

زمستان را

köy

köy-ü

روستا را

 

kol

kol-u

بازو را

kül

kül-ü

خاكستر را

 

un

un-u

آرد را

 اين هماهنگي به هماهنگي واكه‌اي اصلي وابسته است و چهار حالت به وجود مي‌آورد. از طرفي در تركي حروف o و öفقط در هجاي اول ديده مي‌شوند. كلماتي هستند كه اين قانون در آنها وجود ندارد. هماهنگي‌هاي واكه‌اي هم در خود كلمات و هم در پسوندهاي اضافه‌شده به آنها وجود دارد. به طور كلي ترتيب قرارگيري واكه‌ها در كلمات در تركي استانبولي به شكل زير است. اين جدول در مورد پسوندهاي داراي 4 حالت صادق است. :

اين جدول مهم هست آن را به ياد داشته باشيد.

 

 

مصوت بعدي

مصوت قبلي

جزيره، پيشاني، دور، گرما

ada- alın- ırak- ısı

a- ı

a- ı

دامن، عروس، خواسته، درشت

etek- gelin- istek- iri

e- i

e- i

اتاق، هيزم، هواپيما، وضعيت

oda- odun- uçak- durum

a- u

o- u

وظيفه، مرگ، مدت، نقره

ödev- ölüm- süre- gümüş

e- ü

ö- ü

استثناهاي قانون هماهنگي مصوت ها در زبان تركي

۲,۵۴۳ بازديد

1- بعضي از پسوند ها و يا كلمات تركي گاهي از اين قانون پيروي نمي كنند، مانند پسوند –yor كه پسوند زمان حال ساده است در همه‌ي حالت‌ها از نوع پسين هست. مثال: gel-iyor-um مي‌آيم، anne مادر.

2- در بعضي كلمات دخيل و يا اسامي خاص اين هماهنگي ديده نمي‌شود. مثال: istsyon ايستگاه راه‌آهن. البته ممكن است كلمه‌اي در زبان مبدا هماهنگي نداشته باشد اما با ورود به تركي اين قاعده را بپذيرد. مثال:عارضهarıza خرابي.

3- در كلمات مركب كه باتلخيص دو يا چند كلمه به وجود آمده‌اند. مانند cumartesi كه از تركيب cuma به معني جمعه و ertesi يعني بعد، روز بعد، به معناي شنبه مي‌باشد.

بعضي از كلماتي كه اصالت تركي ندارند، اگر هجاي پاياني‌شان داراي واكه پسين باشد پسوندي مي‌گيرند كه داراي واكه پيشين باشد. مانند كلمات زير:

Saat ساعت , rol نقش , harf حرف , kalp قلب , hâl حال , petrol نفت , hayâl خيال...

 

جمع

 

جهتي

 

جايگاهي

سوالي

saat-ler

ساعت‌ها 

saat-e

به ساعت

saat-te

در ساعت

mi

rol-ler

نقش‌ها

rol-e

به نقش

rol-de

در نقش

mi

harf-ler

حرف‌ها

harf-e

به حرف

harf-te

در حرف

mi

kalp-ler

قلب‌ها

kalb-e

به قلب

kalp-te

در قلب

mi

 

lar/ler

پسوند جمع

a/e

حالت جهتي

da/de; ta/te

حالت جايگاهي

 

مي بينيم كه به جاي lar ، a و da/ta از ler و e و da/ta و mi استفاده شده است.

نكته: براي كساني كه مثلا تازه شروع كردن به يادگيري زبان تركي و اين استثناها رو نمي دونن، با مراجعه به سايت فرهنگستان زبان تركي بخش ديكشنري ها (sözlükler  يا güncel sözlük) از سايت زير و وارد كردن كلمه بفهمن كه چه پسوندي مي گيره. براي مثال كلمه ي "harf حرف" رو به صورت زير نوشته:

harf -fi

اين معنيش اينه كه وقتي پسوند مفعولي ميگيره به صورت

harfi

نوشته ميشه كه اين استثنا هست چون كه درستش بايد به صورت

harfı

نوشته ميشد

قانون هماهنگي مصوت هاي تركي

۲,۵۹۶ بازديد

در كلماتي كه اصالت تركي دارند، اگر اولين هجاي كلمه اي داراي واكه‌ي پيشين (e- i- ö- ü) باشد در هجا هاي بعدي هم واكه‌ي پيشين خواهد داشت، اگر هم اولين هجا داراي واكه پسين (a- ı- o- u) باشد هجاهاي بعدي واكه‌ي پسين خواهند داشت به عبارت ديگر واكه‌هاي يك كلمه يا پيشين هستند يا پسين. به اين قاعده هماهنگي پيشين-پسين  (önlük-artlık uyumu) نيز گفته مي‌شود.

واكه هاي پسين

واكه هاي پيشين

yap-rak

برگ

Ye-şil

سبز

yıl-dız

ستاره

in-ce

ظريف

do-lu

پر

Öğ-ret-men

معلم

ku-lak

گوش

Yü-zük

انگشتري

افتادن مصوت در زبان تركي

۲,۴۰۱ بازديد

افتادن مصوت (ünlü düşmesi): در بعضي كلمات دو هجايي اسم اعضاي بدن در تركي و بعضي كلمات دخيل عربي  وقتي پسوندي كه با مصوت آغاز مي‌شود به كلمه اضافه مي‌شود، مصوت قبل از پسوند كلمه مي‌افتد (يكي از مصوت‌هاي ı- i- u- ü). مهم‌ترين اين واژه‌ها در جدول زير قرار دارند.

oğul

پسر، فرزند پسر

 

akıl

عقل

alın

پيشاني

 

resim

عكس

gönül

دل

 

vakit

وقت

boyun

گردن

 

isim

نام

ağız

دهان

 

kayıt

ثبت

karın

شكم

 

şehir

شهر

omuz

شانه

 

fi******

فكر

beyin

مغز

 

metin

متن

göğüs

سينه

 

izin

اجازه، مرخصي

bağır

آغوش

 

ömür

عمر

 

resim-i

resmi

Onun resmi çok güzel.

تصوير او خيلي زيباست.

oğul-un

oğlun

Senin oğlun akıllıdır.

پسر تو عاقل هست.

vakit-im

vaktim

Şimdi vaktim yok.

الان وقت ندارم.

karın-ım

karnım

Onun karnı ağrıyor.

شكمش درد مي‌كنه

پسوند جمع مانند فارسي قبل از پسوند مالكيت به كلمه اضافه مي شود.

 

kitap-lar- ım

kitaplarım

كتاب‌هايم

kedi-ler-iniz

kedileriniz

گربه‌هايتان

طرز تلفظ حروف g و k در زبان تركي

۲,۴۸۹ بازديد

طرز تلفظ حروف g و k

حرف g :  اكثرا هنگامي كه با مصوت هاي كلفت در يك هجا قرار گيرد شبيه تلفظ حرف گ در كلمات فارسي گاه و گل (ق) است. مثال :

Gar

ايستگاه راه آهن

Gazete

روزنامه

galiba

به نظرم، احتمالا

 

اما هنگامي كه با مصوت هاي ظريف همراه باشد مثل گ در كلمات «گِل»  ، «گَرم» است. مثال :

Gel

بيا

Gül

گل

güzel

زيبا

 

تلفظ k :

اكثرا هنگامي كه با مصوت هاي كلفت در يك هجا قرار گيرد شبيه تلفظ حرف ك در كلمات «كاه» و «كوه» است. مثال :

Ok

تير

Kol

بازو

kapı

در

 

اما هنگامي كه با مصوت هاي ظريف همراه باشد مثل كلمات «كر»  ، «كِي» است. مثال :

ikiz

دوقلو

eski

قديمي

kendi

خود

حرف ğ در تركي استانبولي

۲,۹۳۲ بازديد

حرف ğ خود به تنهايي يك واج به شمار نمي رود. اگر اين حرف بعد از واكه‌هاي پسين(a- ı- o- u) قرار گيرد باعث كشيده‌تر شدن آنها مي شود.

dağ

كوه

ağır

سنگين

ağaç

درخت

yığın

توده

çığırtı

جيغ و داد

sığır

گاو

soğuk

سرد

doğru

درست

oğul

پسر

buğday

گندم

buğu

بخار

uğurlu

خوش‌يمن

 

در تركي آذربايجاني اين حالت در اكثر موارد به صورت غ تلفظ مي شود. براي مثال تمام كلمات ذكرشده به جزsoğuk حرف ğ در تركي آذربايجاني به صورت غ تلفظ مي شود. اگر ğ بعد از واكه‌هاي پيشين (e- i- ö- ü) قرار گيرد نيز باعث كشيده‌تر شدن آنها مي شود كه در اين حالت صداي واكه همراه با صدايي شبيه تلفظ صداي y لغزشي خواهد بود.

değer

ارزش

eğer

اگر

eğitim

آموزش

iğne

سوزن

iğde

سنجد

yiğit

دلير

öğrenci

دانش‌آموز

söğet

بيد

öğle

ظهر

düğün

عروسي

düğme

دكمه

düğü

برنج كوبيده