فعل اسنادي گذشته نقلي :
مانند زمان گذشته نقلي گوينده گفتههايش را يا از ديگران شنيده، يا بعدا فهميده و يا بعدا متوجه شده است. اگر اسم/ صفت به مصوت ختم شود حرف y ميآيد.
فعل اسنادي گذشته نقلي :
مانند زمان گذشته نقلي گوينده گفتههايش را يا از ديگران شنيده، يا بعدا فهميده و يا بعدا متوجه شده است. اگر اسم/ صفت به مصوت ختم شود حرف y ميآيد.
Var به معناي هست، وجود دارد، حضور دارد.
yok خود به تنهايي به معناي نه، خير است، اما در صورت استفاده در جمله معناي "نيست، وجود ندارد" ميدهد.
پسوند da/de يا ta/te به معناي "در، روي" هست.
در حالت پرسشي پسوند پرسشي mı براي var و پسوند پرسشي mu براي yok به كار ميرود.
Masada ne var? چه چيزي روي ميز قرار دارد؟
dolapta yemek var mı? روي كابينت غذا هست؟
در حالت پرشي وقتي از كلمههاي پرسشي مانند kim ، ne، kaç ... استفاده شود پسوند پرسشي به كار نميرود.
همچنين با استفاده از شناسههاي زمان حال (درس قبلي) جملات "موجود بودن، هستن" ساخته ميشود.
ben varım : من هستم، حضور دارم
sen varsın: تو هستي
o var: او هست
biz varız: ما هستيم
siz varsınız : شما هستيد
onlar var(lar) : آنها هستند
O burada yok mu? او اينجا نيست؟
biz her takımda varız. ما در هر تيمي هستيم.
جمله قرمز به صورت "markette süt yok" "در فروشگاه شير نيست" درست است.
فعل «بودن» در تركي استانبولي به صورت فعل مستقل بهكار نميرود بلكه به شكل «شناسه» به اسم اضافه ميشود. براي مثال در فارسي ميگوييم «من دانش آموز هستم» يا «من دانش آموزم». در تركي با اضافه شدن شناسه ساخته ميشود
استفاده از هر كدام از چهار حالت شناسه بستگي به مصوت آخر كلمه دارد كه در درس اول به آن اشاره شده است. بار ديگر اينجا نيز از طرز استفاده از پسوندهاي دو يا چهار حالته اشاره ميشود.
ضمير + اسم/صفت + شناسه
با توجه به جدول 2 (درس بخش دستور زبان آواشناسي )براي مثال استفاده از شناسه (پسوند شخص) چهار شكلي اول شخص به صورت زير خواهد بود:
جدول 2
سوم شخص جمع |
دوم شخص جمع |
اول شخص |
مصوت پسوند |
آخرين مصوت كلمه |
lar |
sınız |
ım |
ı |
a- ı |
ler |
siniz |
im |
i |
e- i |
lar |
sunuz |
um |
u |
o- u |
ler |
sünüz |
üm |
ü |
ö- ü |
براي كاربرد فعل "هستن" در اسم ها و ضماير سوم شخص و اشاره طبق قاعدهي بالا ساخته مي شود.
صرف مثبت:
اسم/ ضمير + اسم/ ضمير
در ستون دوم هم ضمير، هم اسم، هم ضمير يا اسم در حالت جايگاهي (با پسوندda/de درس دوم) استفاده ميشود.
Murat evde. مراد در خانه است.
پسوند همان پسوند زمان گذشته ساده است. راهنماي استفاده همان جدول 2 است.
آخرين مصوت اسم/صفت |
پسوند داراي اين مصوت خواهد بود |
پسوند گذشته |
a- ı |
ı |
di/ti |
e- i |
i |
di/ti |
o- u |
u |
du/tu |
ö- ü |
ü |
dü/tü |
ضمير + اسم/ صفت + پسوند گذشته + شناسه
نكته : پسوندهاي tı/-ti/-tu/-tü زماني كاربرد دارند كه فعل به يكي از حروف بيصداي بيواك
(k, f,ş, ç, s, p, t, h) ختم شود.
Biz gençtik. ما جوان بوديم.
اگر اسم/صفت به مصوت ختم شود بين پسوند و اسم/صفت حرف y قرار ميگيرد. مانند وقتي كه وقتي اسم/ صفت در حالت جايگاهي (با پسوند da/de ، ta/te) قرار گيرد.