آموزش زبان تركي استانبولي

در كلماتي كه اصالت تركي دارند، اگر اولين هجاي كلمه اي داراي واكه‌ي پيشين (e- i- ö- ü) باشد در هجا هاي بعدي هم واكه‌ي پيشين خواهد داشت، اگر هم اولين هجا داراي واكه پسين (a- ı- o- u) باشد هجاهاي بعدي واكه‌ي پسين خواهند داشت به عبارت ديگر واكه‌هاي يك كلمه يا پيشين هستند يا پسين. به اين قاعده هماهنگي پيشين-پسين  (önlük-artlık uyumu) نيز گفته مي‌شود.

افتادن مصوت (ünlü düşmesi): در بعضي كلمات دو هجايي اسم اعضاي بدن در تركي و بعضي كلمات دخيل عربي  وقتي پسوندي كه با مصوت آغاز مي‌شود به كلمه اضافه مي‌شود، مصوت قبل از پسوند كلمه مي‌افتد (يكي از مصوت‌هاي ı- i- u- ü). مهم‌ترين اين واژه‌ها در جدول زير قرار دارند.

پسوند جمع مانند فارسي قبل از پسوند مالكيت به كلمه اضافه مي شود.

طرز تلفظ حروف g و k

حرف g :  اكثرا هنگامي كه با مصوت هاي كلفت در يك هجا قرار گيرد شبيه تلفظ حرف گ در كلمات فارسي گاه و گل (ق) است. مثال :

اما هنگامي كه با مصوت هاي ظريف همراه باشد مثل گ در كلمات «گِل»  ، «گَرم» است. مثال :

تلفظ k :

اكثرا هنگامي كه با مصوت هاي كلفت در يك هجا قرار گيرد شبيه تلفظ حرف ك در كلمات «كاه» و «كوه» است. مثال :

اما هنگامي كه با مصوت هاي ظريف همراه باشد مثل كلمات «كر»  ، «كِي» است. مثال :

در زبان تركي مصوت بلند وجود ندارد. اما در كلمات دخيل از زبان هاي ديگر مصوت بلند پيدا مي شود. همچنين وقتي كه حرف ğ بعد از مصوت ها قرار مي گيد مصوت ها كشيده خوانده مي شوند، به عنوان مثال dağ به صورت da:  (داا)خوانده مي شود. براي كشيده نشان دادن حروف بر روي آنها علامت ^ گذاشته مي شود.

در الفباي تركي استانبولي 8 مصوت وجود دارد.

a, e, ı, i, o, ö, u, ü

اما صدا هاي زير وجود دارد :

1- a كوتاه :

اگر هنگام توليد صدا تارهاي صوتي لرزش داشته باشند به آن صداها واكبر (ötümlü) مي گويند و اگر لرزشي ايجاد نشود بي‌واك (ötümsüz) مي گويند. اصطلاحا به همخوانهاي واكبر، نرم (yumuşak) و به بي‌واك‌ها سخت (sert) مي گويند. براي تشخيص مي توانيد دست‌هاي خود را بر روي گوش‌هايتان بگذاريد يا دو انگشت خود را روي سيب آدم در گلوي خود قرار دهيد و با ايجاد صدا متوجه لرزش در تارهاي صوتي بشويد.

مصوت ها (حروف صدادار) (ünlüler) : مصوت ها را با توجه به سه معيار طبقه‌بندي مي‌كنند :

1- اگر هنگام تلفظ مصوت زبان به جلوي دهان نزديك شود مصوت‌ي ايجاد شده پيشين (ön ünlü) ناميده مي شود. اگر زبان به عقب دهان نزديك شود مصوت‌ي ايجاد شده پسين (art ünlü) ناميده مي شود. به مصوت‌هاي پيشين اصطلاحا ظريف (ince) و به مصوت‌هاي پسين، كلفت (kalın) هم گفته مي‌شود.

مصوت‌هاي پسين :  a- ı- o- u                                  

مصوت‌هاي پيشين :  e- i- ö- ü

2- دومين معيار وضعيت لب‌ها هنگام اداي مصوت است. اگر لب‌ها در حالت غيرگرد باشد به آن‌ها مصوت‌هاي غيرمدور (düz) و اگر در حالت گرد باشد به آنها مصوت‌هاي لب‌گرد (yuvarlak) مي گويند.

مصوت‌هاي غيرمدور :  a- e- ı- i    

مصوت‌هاي لب‌گرد :  o- u- ö- ü

3- سومين معيار ميزان باز بودن حفره‌ي دهان هنگام اداي مصوت‌ است. مصوت‌هايي كه ميزان باز بودن دهان بيشتر است پهن (geniş) و مصوت‌هايي كه كمتر است تنگ (dar) مي گويند.

مصوت‌هاي پهن :  a- e- o- ö                     

مصوت‌هاي تنگ :  ı- i- u- ü