مضاف و مضاف اليه (ad tamlaması)
برخلاف فارسي مضاف اليه (tamlayan) ابتدا آمده سپس مضاف (tamlanan) مي‌آيد. دو حالت وجود دارد:
1. معين (belirtili): در اين حالت هر دو اسم پسوند مي‌گيرند. پسوند ملكي، پسوند سوم شخص مفرد يا جمع خواهد بود.
اسم + پسوند اضافه + اسم + پسوند ملكي
|
آخرين مصوت كلمه |
a- ı |
o- u |
e- i |
Ö- ü |
|
پسوند اضافه |
-(n)ın |
-(n)un |
-(n)in |
-(n)ün |
|
پسوند ملكي مفرد |
-ı/-sı |
-u/-su |
-i/-si |
-ü/-sü |
|
پسوند ملكي جمع |
-ları |
-ları |
-leri |
-leri |
در پسوند اضافه حرف n زماني كه حرف آخر اسم مصوت باشد مي‌آيد. در پسوند ملكي مفرد نيز وثتي حرف آخر اسم صامت باشد حالت (ı- i- u- ü) و وقتي مصوت باشد حالت (sı- si- su- sü) به كار مي‌رود. اسم اول اگر ضماير شخصي باشند به صورت ضماير ملكي به كار خواهند رفت.
|
benim evim |
خانه‌ي من |
|
kuşlar-ın ses-i |
صداي پرندگان |
|
sen-in ev-in |
خانه‌ي تو |
|
duvar-ın reng-i |
رنگ ديوار |
|
sizin ev-iniz |
خانه‌ي شما |
|
polisin köpeği |
سگ پليس |
|
ahmet’in oğlu |
پسر احمد |
|
ankara'nın nüfusu |
جمعيت آنكارا |
|
bizim sınıf-ımız |
كلاس ما |
|
çocuğun ayakkabı-sı |
كفش بچه |
|
Otel-in oda-ları |
اتاق‌هاي هتل |
|
gözlüğün cam-ı |
شيشه‌ي عينك |
وقتي پسوندهاي حالت به مضاف و مضاف اليه اضافه مي‌شوند حرف ميانجي n قبل از پسوند حالت مي‌آيد.
|
onun evi-n-e |
به خانه‌ي او |
onun defteri-n-de |
در دفتر او |
|
onların kitapları-n-dan |
از كتاب‌هاي آنها |
onların işleri-n-den |
از كارهاي هاي آنها |
در جمله قرمز بايد نوشته مي‌شد Ayşe'nin
صفت و گروه صفتي قبل از اسم در تركيب اسمي قرار مي‌گيرند.
|
otel-in oda-ları |
اتاق‌هاي هتل |
|
otel-in büyük oda-ları |
اتاق‌هاي بزرگ هتل |
|
gözlüğün camı |
شيشه‌ي عينك |
|
gözlüğün sağ camı |
شيشه‌ي سمت راست عينك |
|
pahalı gözlüğün sağ camı |
شيشه‌ي سمت راست عينك گران قيمت |
|
Orhan'ı defteri |
دفتر اورهان |
|
Orhan'ı kaybolan defteri |
دفتر گم شده‌ي اورهام |
|
Orhan'ı beş gün önce kaybolan defteri |
دفتر پنج روز پيش گم شده‌ي اورهان |
2- نامعين آموزش زبان تركي(belirtisiz): در اين حالت اسم اول پسوند نمي‌گيرد و اسم دوم پسوند ملكي مي‌گيرد. اين تركيب اسمي اصطلاحات عمومي مي‌سازد. رابطه‌ي ملكي بين دو اسم وجود ندارد.
|
köy okul-u |
مدرسه‌ي روستا |
|
çay kaşığ-ı |
قاشق چاي خوري |
|
kol saat-i |
ساعت مچي |
|
otobüs durağ-ı |
ايستگاه اتوبوس |
|
Güneş gözlüğü |
عينك آفتابي |
|
domates çorba-sı |
سوپ گوجه |
|
armut ağacı |
درخت گلابي |
|
ankara üniversitesi |
دانشگاه آنكارا |
|
tıp fakültesi |
دانشكده‌ي پزشكي |
|
kadın çorabı |
جوراب زنانه |
در اين حالت هم وقتي پسوندهاي حالت به مضاف و مضاف اليه اضافه مي‌شوند حرف ميانجي n قبل از پسوند حالت مي‌آيد.
|
köy okul-u-n-a |
به مدرسه‌ي روستا |
|
tıp fakültesi-n-den |
از دانشكده‌ي پزشكي |
در تركيب اسمي نامعين صفت قبل از تركيب اسمي مي‌آيد.
|
İki fabrika işçisi |
دو كارگر كارخانه |
|
Ucuz okul önlüğü |
روپوش ارزان مدرسه |
|
Siyah Güneş gözlüğü |
عينك آفتابي سياه |