خود زمان حال:
زمان حال......... Şimdiki Zaman
صرف مثبت
حالت سوالي صرف مثبت
تنگ شدن مصوت ünlü daralması
زمان حال استمراري makta/-mekte-
صرف منفي
حالت سوالي صرف منفي
زمان حكايتي زمان حال şimdiki zamanın hikayesi
معادل زمان گذشته استمراري است.
فعل + (ı, i, u, ü)yor + -du ( پسوند حكايتي) + پسوند شخصي
پسوند حكايتي همان پسوند زمان گذشته ساده است يعني :
dı/di/du/dü
كه در اينجا به علت هماهنگي صوتي با yor فقط du به كار مي‌رود.
شكل نوشتار اين فعل دو حالت دارد يا به صورت چسبيده يا جدا اما اكثرا در گفتار به صورت چسبيده تلفظ مي شود.
|
شخص |
حالت جدا |
حالت چسبيده |
پسوند شخصي |
معني |
|
ben |
bil-iyor i-di-m |
bil-iyor-du-m |
m |
مي‌دانستم |
|
sen |
bil-iyor i-di-n |
bil-iyor-du-n |
n |
مي‌دانستي |
|
o |
bil-iyor i-di |
bil-iyor-du |
- |
مي‌دانست |
|
biz |
bil-iyor i-di-k |
bil-iyor-du-k |
-k |
مي‌دانستيم |
|
siz |
bil-iyor i-di-niz |
bil-iyor-du-nuz |
-nuz |
مي‌دانستيد |
|
onlar |
bil-iyor i-di-ler |
bil-iyor-du-lar |
ler/lar |
مي‌دانستند |
در سوم شخص جمع حالت دوم كه پسوند شخص قبل از پسوند حكايتي مي آيد نيز استفاده ميشود.
(آموزش زبان تركي در تركي آذربايجاني فقط حالت اول استفاده ميشود Bil-ir-di-ler)
|
Kaza olduğunda ben eve gidiyordum. |
|
موقع تصادف من به خانه مي‌رفتم. |
|
Şimdi biz de seni düşünüyorduk. |
|
الان ما هم به تو فكر مي‌كرديم. |
|
Uyumadan önce hep kitao okurdunuz. |
|
قبل از خواب هميشه كتاب مي خوانديد. |
حالت منفي با آمدن –mı/-mi/-mu/-mü قبل از پسوند –yor ساخته ميشود.
|
شخص |
حالت چسبيده |
معني |
|
ben |
bil-mi-yor-du-m |
نمي‌دانستم |
|
sen |
bil-mi-yor-du-n |
نمي‌دانستي |
|
o |
bil-mi-yor-du |
نمي‌دانست |
|
biz |
bil-mi-yor-du-k |
نمي‌دانستيم |
|
siz |
bil-mi-yor-du-nuz |
نمي‌دانستيد |
|
onlar |
bil-mi-yor-du-lar |
نمي‌دانستند |
|
Tatilde gezete okumuyorduk. |
|
تعطيلات روزنامه نمي‌خوانديم. |
|
Yoldan hiç araba geçmiyordu. |
|
هيچ ماشيني از راه عبور نمي‌كرد. |
|
Sen odanı toplamıyorsun. |
|
تو اتاقت را مرتب نمي‌كني. |