تُركيه (به تركي استانبولي: Türkiye) با نام رسمي جمهوري تركيه (به تركي استانبولي: Türkiye Cumhuriyeti)، كشوري اوراسيايي است كه بخش بزرگ كشور يعني آناتولي يا آسياي كوچك در جنوب باختر آسيا و خاورميانه واقع است و بخش كوچكي نيز به نام تراكيه در منطقهٔ بالكان (منطقه‌اي در جنوب خاور اروپا) قرار دارد.
تركيه در خاور با كشورهاي ايران، جمهوري آذربايجان (نخجوان)، ارمنستان، و گرجستان؛ در جنوب خاوري با عراق و سوريه؛ و در شمال باختري (بخش اروپايي) با بلغارستان و يونان همسايه‌است. همچنين تركيه از شمال با درياي سياه، از باختر با دو درياي كوچك مرمره و اژه، و از جنوب باختر با درياي مديترانه مرز آبي دارد. دو تنگهٔ راهبردي بسفر و داردانل نيز در اختيار تركيه است.
پهناوري تركيه ۷۸۳٬۵۶۲ كيلومتر مربع (۳۷ام) است. تركيه كشوري كوهستاني و نسبتاً پرباران است. شكل اين كشور مانند يك مستطيل است كه از سوي خاور و باختر امتداد يافته‌است. تركيه با قرار گرفتن در يكي از حسّاس‌ترين مناطق جهان، داراي موقعيّت جغرافيايي راهبردي و بسيار خوبي است و گذرگاه جنوب باختر آسيا و اروپا به شمار مي‌آيد و كشورهاي بسياري، به ويژه ايران از خاك تركيه براي ترانزيت كالا و انرژي استفاده ميكنند. . تركيه از آب و هواي خوب و جلگه اي برخوردار است و مكان هاي جالب و ديدني دارد به دليل همين سالانه تعداد زيادي توريست به آنجا مسافرت ميكنند.
جمعيت تركيه حدود ۷۶ ميليون نفر (برآورد ۲۰۱۳) مي باشد، كه حدوداً ۷۵ تا ۸۵ درصد مردم سني و ۱۵ تا ۲۵ درصد هم علوي هستند. حكومت تركيه لائيك است ولي بسياري از مردم به دين اسلام پايبند هستند و عيد فطر و عيد قربان در اين كشور تعطيل رسمي است. همچنين در تركيه حدود ۷۰٪-۷۵٪ درصد مردم ترك، ۱۸٪ درصد كرد و ۷٪-۱۲٪ را ساير باشندگان قومي تركيه تشكيل مي‌دهند.[۱]
زبان رسمي تركيه، تركي (استانبولي) است كه در گذشته با خط عربي (عثماني) نوشته مي‌شد و از زمان تشكيل جمهوري تركيه توسط آتاترك در سال ۱۳۰۲ هجري خورشيدي (۱۹۲۳) با خط لاتين نوشته مي‌شود. تركيه در ميانه دو فرهنگ شرقي و غربي قرار دارد هرچند فرهنگ اين كشور به شرق بسيار نزديكتر است تا به غرب.
تركيه با نام امپراتوري عثماني در چند سدهٔ گذشته، بخش‌هاي بزرگي از خاورميانه و جنوب خاوري اروپا را در دست داشت. تا اينكه پس از جنگ جهاني اول و فروپاشي امپراتوري عثماني، جمهوري تركيه به رهبري مصطفي كمال پاشا آتاترك در سال ۱۳۰۲ (۱۹۲۳) تأسيس شد.
محتويات
۱ جغرافيا
۱.۱ تقسيمات كشوري و شهرها
۲ تاريخ
۲.۱ امپراتوري بيزانس
۲.۲ امپراتوري عثماني
۲.۳ جمهوري تركيه
۳ مردم و زبان
۳.۱ فرهنگ
۳.۱.۱ دين
۴ اقتصاد
۵ تاريخچهٔ پرچم
۶ نگارخانه
۷ جستارهاي وابسته
۸ پيوند به بيرون
۹ منابع
جغرافيا
تركيه شش همسايهٔ آسيايي و دو همسايهٔ اروپايي دارد. كشورهاي هم‌مرز تركيه عبارت‌اند از: در خاور با ايران ۴۹۹ كيلومتر، جمهوري آذربايجان ۹ كيلومتر، ارمنستان ۲۶۸ كيلومتر، و گرجستان ۲۵۲ كيلومتر؛ در جنوب خاور با عراق ۳۵۲ كيلومتر و سوريه ۸۲۲ كيلومتر؛ در شمال باختر با يونان ۲۰۶ كيلومتر و بلغارستان ۲۴۰ كيلومتر.
تركيه از سه طرف به دريا راه دارد. درياهاي سياه و مرمره، اژه و مديترانه از طريق دو تنگه بسفر و داردانل به درياهاي آزاد مرتبط مي‌شوند و از لحاظ جغرافيايي موقعيت مناسبي به اين كشور مي‌دهند. بزرگترين و مهمترين شهر آن استانبول مي‌باشد. تركيه با كشورهاي ايران، جمهوري آذربايجان، ارمنستان، گرجستان، عراق، سوريه، بلغارستان و يونان همسايه است.[۲]
تاريخ
[۵]=== دوران باستان ===
ديوار تروي؛ ۱۲۰۰ سال پيش از ميلاد
كتابخانه كلاسوس در افسوس؛ سال ۱۳۵ميلادي
شبه جزيره آناتولي دربرگيرنده بيشتر مناطق تركيه امروزي همواره يكي از قديمي‌ترين مناطق مسكوني دنيا بوده كه قدمت آن برمي‌گردد به اوايل دوران نوسنگي.
تركيه كنوني در دوران باستان، تحت حكومت دولت شهرهاي متعدّدي مانند لوديه و ايونيا قرار داشت. تا اينكه در حدود ۵۰۰ سال پيش از ميلاد، اين دولت‌ها توسّط كورش بزرگ هخامنشي منقرض شد و تركيه زير سلطه هخامنشيان درآمد.هر چند به جز كتاب هاي يهودي وصهيونيستي منابع ديگر اين تاريخ را خيال پردازي بيش نميدانند. پس از يورش اسكندر در سال ۳۳۳ پ. م. آسياي كوچك به دست سلوكيان افتاد. و پس از اندكي روميان جاي آنها را گرفتند.
امپراتوري بيزانس
بعدها امپراتوري روم به دليل وسعت زياد دچار مشكل شد، تا اينكه در سال ۳۹۵ ميلادي امپراتور كنستانتين شهر بيزانتيوم (كنستانتين/قسطنطنيه/استانبول/اسلامبول) را پايتخت خود قرار داد؛ اين اقدام مقدّمهٔ تقسيم روم به دو بخش شرقي و غربي شد. از آن پس روم شرقي يا امپراتوري بيزانس، تركيه كنوني را در دست گرفت. در سال ۴۶۳ هجري قمري، تركمانان مسلمان سلجوقي به فرماندهي آلب ارسلان به جنگ با امپراتوري بيزانس شتافتند و در ملازگرد، سپاه امپراتور بيزانس، رومانوس چهارم را شكست دادند. بدين ترتيب نيمهٔ شرقي تركيه به دست سلجوقيان افتاد و زمينه براي مسلمان شدن مردم آن جا و نفوذ زبان تركي به آن جا فراهم شد. ولي نيمهٔ غربي تركيه در دست امپراتوري بيزانس باقي‌ماند.
امپراتوري عثماني
مسجد سلطان احمد در استانبول
پهناوري امپراتوري عثماني
آتاترك، بنيانگذار جمهوري تركيه
پس از آن كوچ قبايل تركمن مسلمان از شرق ايران به آسياي كوچك آغاز شد و اين قبايل به تدريج دولتهاي كوچك محلي در آنجا تشكيل دادند. يكي از مشهورترين اين قبايل، قبيله «قايي» بود كه در نزديكي آنقره (آنكارا) سكونت داشتند. رهبر اين قبيله به نام عثمان در سال ۶۷۸ هجري خورشيدي (۶۹۹قمري/۱۳۰۰ميلادي) حكومتي تاسيس كرد كه به نام خودش عثماني خوانده شد. از آن پس تا حدود ۱۵۰ سال بعد حكومت عثماني بيشتر آناتولي را به تصرف درآورد.
در سالهاي نخست سده نهم هجري قمري، بايزيد ايلدرم (صاعقه) سلطان عثماني، از تيمور شكست خورد و اسير شد. تيمور افراد بسياري را از تركيه اسير كرد تا به مناطق ديگر ببرد، ولي به درخواست خواجه علي صفوي آنان را رها كرد و بدين ترتيب اين افراد ناحيه شيعه نشين بزرگي را در كشور عثماني به وجود آوردند و بسياري از آنان در زمان شاه اسماعيل يكم صفوي به ايران آمدند و جزئي از قزلباش‌ها شدند.
در سال ۸۳۲ ه. خ. (۱۴۵۳ميلادي)، سلطان محمد فاتح توانست به زندگي هزار ساله امپراتوري بيزانس (روم شرقي) پايان دهد. فتح درخشان او، تسخير قسطنطنيه (كنستانتين) پايتخت بيزانس بود، كه از آن پس استانبول (اسلامبول) ناميده شد. اين فتح مبدا قرون جديد در تاريخ اروپا شناخته شده‌است.
كسي كه حكومت عثماني را به امپراتوري تبديل كرد، سلطان سليم يكم ملقب به ياووز (مهيب) بود. وي در اوايل سده نهم هجري قمري به پادشاهي رسيد. او در طول پادشاهي ۹ ساله خود شام، مصر، دياربكر، غرب كردستان، عراق، حجاز (غرب عربستان)، و بخشهايي از بالكان (در جنوب شرق اروپا) را به تصرف درآورد و خود را خليفه مسلمانان ناميد. همچنين او كتاب‌هاي بسياري را از مناطق متصرف شده بدست آورد، كه اكنون زينت بخش كتابخانه‌هاي تركيه‌است. سلطان سليم يكم در سال ۸۹۳ ه. خ. (۹۲۰ق. /۱۵۱۴م.) شاه اسماعيل يكم را در جنگ چالدران شكست داد.
اوج قدرت عثماني در زمان سلطان سليمان يكم (قانوني/باشكوه) پسر سلطان سليم رخ داد. او مناطق بيشتري را به تصرف درآورد و حتي به محاصره وين پرداخت. او در يكي از جنگ‌هايش با شاه تهماسب صفوي، تا سلطانيه نيز پيش آمد. پس از او امپراتوري عثماني رو به انحطاط گذاشت.
جمهوري تركيه
امپراتوري عثماني در جنگ اول جهاني از هم پاشيد و مورد تهاجم بريتانيا و متحدانش واقع شد. مصطفي كمال پاشا به دليل سازماندهي مقاومت ملي عليه دول خارجي قهرمان ملي تركيه گرديد و توانست جمهوري تركيه را در سال ۱۳۰۲ (۱۹۲۳) بر پايه اصل جدايي دين از سياست بنا كند و ملقب به آتاترك شد. وي خط لاتين را براي نوشتن زبان تركي مرسوم كرد و اقدامات بسياري را براي صنعتي و غربي شدن تركيه انجام داد و دوره نويني را در تركيه به وجود آورد.
در دوران اقتدار آتاترك و امين و پشتيبان او عصمت اينونو كه از آن به عنوان دوران تك حزبي ياد مي‌شود، سيمايي از اقتدار سياسي ملي گرايانه به نمايش گذاشته شد كه ابايي از نژادپرستي و ترويج پان‌تركيسم و به انزوا راندن اسلام و قوميت‌ها نداشت.[۶] بعد از يك دوران تك‌حزبي در سال ۱۳۲۹ (۱۹۵۰) حزب دمكرات از گروه سياسي مخالف قدرت را بدست گرفت و به تعداد احزاب اضافه شد، ولي آزادي سياسي با دوره‌هايي از كودتاهاي نظاميان در سالهاي ۱۳۳۹، ۱۳۵۰ و ۱۳۵۹ شكسته شد. در سال ۱۳۵۳ تركيه با دخالت نظامي خود عليه كودتاي يونانيان در قبرس مانع از الحاق قبرس به يونان شد. در سال ۱۳۷۵ باز نيروهاي نظامي دولتي را كه با برنامه‌هاي اسلامي روي كار آمده بود، ساقط كرد. از سال ۱۳۶۳ (۱۹۸۴) تاكنون حزب كارگران كردستان و حكومت تركيه درگيري‌هاي نظامي بسياري داشته‌اند كه باعث مرگ بيش از ۴۵ هزار تن گرديده‌است. تركيه در سال ۱۳۲۵ به عضويت سازمان ملل درآمد و در سال ۱۳۳۱ به ناتو پيوست. تركيه عضو جنبي جامعه اروپا است و اكنون با اجراي اصلاحاتي سعي در تحكيم و تقويت مردمسالاري و اقتصاد خود دارد تا بتواند مذاكرات براي عضويت در اتحاديه اروپا را آغاز نمايد.
مردم و زبان
گروه‌هاي قومي در تركيه (داده‌هاي سازمان سيا)[۱]
درصد
ترك‌ها
۷۰–۷۵٪
كردها
۱۸٪
ساير اقوام
۷–۱۲٪
زبان بيشتر مردم در تركيه تركي است ولي در كنار آن زبانهاي كردي، زازاها، تركي آذربايجاني در ميان گروه‌هاي قومي استفاده مي‌شود. گروه‌هاي قومي كوچك‌تري چون لازها، ارمني‌ها، عربها، و چركس‌ها به تنوّع زباني و فرهنگي اين كشور افزوده‌اند.
كردهاي تركيه بيش تر در جنوب شرقي و شرق كشور زندگي ميكنند. زبان رسمي اين كشور تركي است. گروه‌هاي قومي كوچك‌تر در تركيه عبارت‌اند از آذربايجاني‌ها (شمال شرق)، لازها (شمال)، عربها (جنوب) و ارمني‌ها (استانبول).
يك مطالعه ژنتيكي در سال ۲۰۰۱ از طريق بررسي هاپلوگروپ‌هاي دي‌ان‌اي در تركيه نشان داده كه ترك‌ها و كردها در كنار ارمني‌ها، ايرانيان، يهوديان و لبناني‌ها و ديگر گروه‌هاي ساكن سواحل مديترانه (چه در شرق و چه در غرب) احتمالاً از يك نياي مشترك برخوردارند. نشانه‌اي از شارش ژني در پي ورود هندواروپايي‌ها در ۱۲۰۰ قبل از ميلاد هم مشاهده نشده، پس اينگونه نتيجه‌گيري شده كه اگر هم چنين مهاجرتي هم صورت گرفته باشد جمعيت مهاجران نسبت به گروه‌هاي بومي، همچون هيتي‌ها (از اقوام هندواروپايي آناتولي و خويشاوند ليديان) و هوري‌ها (از اقوام قفقازي آناتولي و خويشاوند اورارتويي‌ها)، كه پيش از ۲۰۰۰ قبل از ميلاد هم در منطقه زندگي مي‌كرده‌اند، ناچيز بوده‌است. در نتيجه اقوام امروزين ترك، كرد و ارمني ممكن است از دل همين گروه‌ها در آمده باشند. مطالعه ژنتيكي ديگري هم در سال ۲۰۰۳ نشان داده كه ترك‌هاي آناتولي با وجود خويشاوندي زباني (در خانواده زبانهاي آلتايي) و همسايگي تاريخي با مغول‌ها ارتباط ژنتيكي خاصي با آنان ندارند. به طوري كه ميزان اختلاف ژنتيكي ترك‌ها و آلماني‌ها با سه گروه اصلي مغول به يك اندازه بوده‌است.[۷][۸][۹]
در مطالعه ديگري در سال ۲۰۰۳ بر روي ۵۲۳ كروموزوم ايگرگ (كه تنها نسب پدري را نشان مي‌دهد) از اهالي ۹۰ شهر مختلف تركيه ۵۴ هاپلوتايپ متفاوت شناسايي شده كه اكثريت آنها (۹۴٫۱٪) از هاپلوتايپ‌هاي رايج در اروپايي‌ها و مردمان همسايه خاورميانه‌اي است. هاپلوتايپ‌هاي مرتبط با اهالي آسياي ميانه با تنها ۳٫۴٪، هندي‌ها ۱٫۵٪ و آفريقايي‌ها ۱٪ در اقليت هستند. تنوع قابل ملاحظه هاپلوتايپ‌ها در ميان تركان گواهي بر نقش مهم آناتولي هم به عنوان يك دريافت‌كننده و هم به عنوان يك منبع در جريان شارش ژني بين مناطق مختلف است. برآوردهاي متفاوتي در مورد سهم ژنتيكي مهاجرت ترك‌زبانان آسياي ميانه به منطقه آناتولي صورت گرفته‌است. بر اساس يكي از مطالعات بر روي كروموزم ايگرگ اين سهم حدود ۱۰درصد و بر اساس يكي ديگر بر روي ميتوكندري دي‌ان‌اي و كروموزوم ايگرگ حدود ۳۰ درصد است. هرچند احتمالاً شارش ژني بين آناتولي و آسياي ميانه چندين بار در دوره‌هاي پيش از تاريخ صورت گرفته‌است اما نامعلوم بودن شمار اين جمعيت‌ها و تعداد اين دوره‌ها مشكل بزرگي براي تعيين سهم ژنتيكي مهاجرت تركان اوغوز در سده ۱۱ ميلادي به آناتولي است. بر اساس برخي از مطالعات تعيين ميزان هاپلوگروپ‌هاي مخصوص آسيا مانند C-RPS4Y و O3-M۱۲۲ بهترين روش براي تعيين ابعاد اين مهاجرت و سهم ژني آن آن در جمعيت كنوني آناتولي است. اين توالي‌هاي ژنتيكي در يكي از مطالعات تنها در ۱٫۵ درصد اهالي تركيه ديده شده در حالي‌كه در يكي از مطالعات بر روي ۱۳ قوم آسياي ميانه ۱۸٪ و در مطالعه ديگري بر روي ۴۹ قوم آسياي ميانه ۳۳٪ شيوع داشته‌اند. به نظر مي‌رسد افزايش قابل ملاحظه جمعيت آناتولي در عصر برنز كه جمعيت آن را در دوران امپراتوري روم به ۱۲ ميليون نفر رسانده بود موجب كاهش تأثير مهاجرت سلجوقيان و ديگر ترك‌زبانان آسياي ميانه شده باشد.[۱۰]
بخشي از ترك‌تباران تركيه از اقوام تركان سلجوقي غز هستند؛ آموزش زبان تركي تركان سلجوقي به رهبري طغرل بيگ پس از شكست غزنويان در سال ۴۲۹ هجري قمري شهر نيشابور را پايتخت خود قرار دادند، در سال ۴۳۳ شهر ري را مركز حكومت خود كردند، سپس اصفهان را مقر اصلي حاكميت خود قرار داده همدان را نيز پايتخت تابستاني خود كردند. سلجوقيان سپس به رهبري آلپ‌ارسلان در جنگ ملازگرد با رومانوس چهارم امپراتور بيزانس، آناتولي را به تصرف خود در آوردند و سرزمين آسياي صغير تا قونيه جز امپراتوري سلجوقي گرديد. تركان سلجوقي كه از آسياي ميانه به فلات ايران وارد شده و شهرهاي ايران را فتح كرده در شهر ري حاكميت خود را تثبيت كرده بودند در اين مكان‌ها و در آذربايجان ساكن شدند و با فراهم آوردن لشكريان زياد از آذربايجان، آناتولي را فتح و در اين منطقه مسقر شده پس از غلبه بر امپراتوري بيزانس (روم شرقي)، اين منطقه را بر امپراتوري خود افزودند و از زمان حاكميت فرزندان عثمان (نام يكي از حاكمان ترك آناتولي) امپراتوري عثماني را در آنجا بنا نهادند.
فرهنگ
دين
دين در تركيه[۱۱]
دين درصد
اسلام
۹۹٫۸٪
ديگر
۰٫۲٪
نخستين قانون اساسي جمهوري تركيه[۱۲] كه در سال ۱۹۲۴ ميلادي تهيه شده‌است دين رسمي تركيه را اسلام تعيين نموده‌است. ليكن در اصلاحات قانون اساسي سال ۱۹۲۸ اين ماده قانوني حذف و با تأكيد بر جدايي دين از سياست، تركيه كشوري با دولت و حكومت سكولار (جدايي دين از سياست) معرفي گرديده‌است. بنابر آخرين آمار موجود در تركيه حدود ۹۸ درصد جمعيت اين كشور را مسلمانان و ۲ درصد را مسيحيان و كليميان و پيروان ديگر اديان تشكيل مي‌دهند. (البته مطابق كتاب اطلس جامه گيتاشناسي، %۹۲/۵مسلمان (عمدتاً سني)، ۰/۲٪بي‌دين و بقيه ۰/۵٪ هستند)[۱۳] مسلمانان تركيه بيشتر پيرو مذهب تسنن مي‌باشند كه از ميان آنها حنفي‌ها بزرگترين گروه به‌شمار مي‌آيند كه عمدتاً در مركز و غرب تركيه ساكن هستند. شافعي‌ها با جمعيتي كمتر در مناطق شرقي تركيه مستقراند و اكثراً كرد هستند. شمار پيروان مذاهب ديگر بسيار كم مي‌باشد. روي هم رفته پيروان اديان در تركيه به دو قسمت اصلي تقسيم مي‌شوند:
سماع مولويه
الف) پيروان دين اسلام، كه خود به چند مذهب تقسيم مي‌شود و اهم آنها عبارتند از:
۱- حنفي‌ها: جمعيت قابل ملاحظه‌اي از اهل سنت تركيه را تشكيل مي‌دهند.
۲- شافعي‌ها: شاخه‌اي از اهل سنت است كه پيروان آن را بيشتر كردها تشكيل مي‌دهند.
۳- پيروان ساير فرق اهل سنت.
۴- علويان كه خود به چهار دسته تقسيم مي‌شود و بنابر آمار رسمي دولت تركيه حدود ۱۲ ميليون نفر پيرو دارد.
ب) پيروان اديان ديگر به‌جز اسلام، كه در كل ۲ درصد از جمعيت تركيه را تشكيل مي‌دهند.
اقتصاد
نوشتار اصلي: اقتصاد تركيه
درآمد سرانه استانهاي تركيه بر اساس آمار سال ۲۰۱۱ (به دلار): ۲۶ ۰۰۰ و بيشتر ۲۲ ۰۰۰ – ۲۶ ۰۰۰ ۱۸ ۰۰۰ – ۲۲ ۰۰۰ ۱۳ ۷۰۰ (متوسط تركيه) – ۱۸ ۰۰۰ ۱۰ ۰۰۰– ۱۳ ۷۰۰ ۶ ۰۰۰ – ۱۰ ۰۰۰ ۲ ۰۰۰ – ۶ ۰۰۰ كمتر از۲ ۰۰۰
اقتصاد تركيه تركيبي از صنايع بومي و نوين است كه روز به روز بر دامنه‌اش افزوده مي‌شود. توليدات فراوان كشاورزي تركيه درسال ۲۰۰۵ رتبه هفتم جهان را بدست آورد و در سال ۲۰۰۶ براي ۱۱٫۲٪ از مردم تركيه اشتغال ايجاد كرد. بخش خصوصي اقتصاد تركيه نيز قوي و به سرعت در حال رشد است و نقش مهمّي در بانكداري، حمل و نقل و ارتباطات دارد. در سالهاي اخير اقتصاد تركيه رشد خوبي داشته و رشد ۸٫۹٪ و ۷٫۴٪ را در سالهاي ۲۰۰۴ و ۲۰۰۵ به دست آورده‌است.
تاريخچهٔ پرچم
نوشتار اصلي: پرچم تركيه
طرح اصلي پرچم تركيه مدرن عبارت است از ماه و ستاره سفيد با زمينه سرخ رنگ. اين طرح مربوط مي‌شود به علائمي كه امپراتوري‌هاي تركمن سلجوقي و عثماني به عنوان پرچم استفاده مي‌كردند. جمهوري تركيه اين پرچم را به عنوان نشانه دولت نگاه داشت. از آن جا كه سلاطين عثماني در عين حال عنوان خليفه مسلمين را داشتند، نزد اروپاييان طرح اين پرچم به عنوان نماد اسلام شناخته شد.
اكنون شمار بسياري از كشورهاي اسلامي ماه و ستاره را به صور مختلف به پرچم خود افزوده‌اند. نشانه هلال احمر نيز از اين تأثير به كنار نبوده‌است. صليب سرخ جهاني در ۱۲۴۱ توسط هنري دونانت بازرگان سوئيسي تأسيس شد و چون نشانه دولت سويس و علامت دين مسيح را بر آن نهادند، هلال احمر به عنوان برابر اسلامي-سني (و شير و خورشيد سرخ به عنوان برابر شيعي) آن بعد از جنگ جهاني اوّل بر پا شد.
از جمله كشورهايي كه نماد ماه و ستاره را روي پرچم كشورشان دارند، عبارت‌اند از: ازبكستان، الجزاير، پاكستان، تركمنستان، تونس، جمهوري آذربايجان، سنگاپور، مالزي، موريتاني، ليبي و تركيه.