آموزش دستور زبان تركي استانبولي

در زبان تركي مصوت بلند وجود ندارد. اما در كلمات دخيل از زبان هاي ديگر مصوت بلند پيدا مي شود. همچنين وقتي كه حرف ğ بعد از مصوت ها قرار مي گيد مصوت ها كشيده خوانده مي شوند، به عنوان مثال dağ به صورت da:  (داا)خوانده مي شود. براي كشيده نشان دادن حروف بر روي آنها علامت ^ گذاشته مي شود.

در الفباي تركي استانبولي 8 مصوت وجود دارد.

a, e, ı, i, o, ö, u, ü

اما صدا هاي زير وجود دارد :

1- a كوتاه :

اگر هنگام توليد صدا تارهاي صوتي لرزش داشته باشند به آن صداها واكبر (ötümlü) مي گويند و اگر لرزشي ايجاد نشود بي‌واك (ötümsüz) مي گويند. اصطلاحا به همخوانهاي واكبر، نرم (yumuşak) و به بي‌واك‌ها سخت (sert) مي گويند. براي تشخيص مي توانيد دست‌هاي خود را بر روي گوش‌هايتان بگذاريد يا دو انگشت خود را روي سيب آدم در گلوي خود قرار دهيد و با ايجاد صدا متوجه لرزش در تارهاي صوتي بشويد.

مصوت ها (حروف صدادار) (ünlüler) : مصوت ها را با توجه به سه معيار طبقه‌بندي مي‌كنند :

1- اگر هنگام تلفظ مصوت زبان به جلوي دهان نزديك شود مصوت‌ي ايجاد شده پيشين (ön ünlü) ناميده مي شود. اگر زبان به عقب دهان نزديك شود مصوت‌ي ايجاد شده پسين (art ünlü) ناميده مي شود. به مصوت‌هاي پيشين اصطلاحا ظريف (ince) و به مصوت‌هاي پسين، كلفت (kalın) هم گفته مي‌شود.

مصوت‌هاي پسين :  a- ı- o- u                                  

مصوت‌هاي پيشين :  e- i- ö- ü

2- دومين معيار وضعيت لب‌ها هنگام اداي مصوت است. اگر لب‌ها در حالت غيرگرد باشد به آن‌ها مصوت‌هاي غيرمدور (düz) و اگر در حالت گرد باشد به آنها مصوت‌هاي لب‌گرد (yuvarlak) مي گويند.

مصوت‌هاي غيرمدور :  a- e- ı- i    

مصوت‌هاي لب‌گرد :  o- u- ö- ü

3- سومين معيار ميزان باز بودن حفره‌ي دهان هنگام اداي مصوت‌ است. مصوت‌هايي كه ميزان باز بودن دهان بيشتر است پهن (geniş) و مصوت‌هايي كه كمتر است تنگ (dar) مي گويند.

مصوت‌هاي پهن :  a- e- o- ö                     

مصوت‌هاي تنگ :  ı- i- u- ü